O "Βωμός των Δώδεκα Θεών & του Ελέους"

Τα έργα ανακαίνισης της γραμμής των ΗΣΑΠ στο σημείο ανάμεσα στο Θησείο και το Μοναστηράκι έφεραν στο φως μία από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις των τελευταίων ετών. Η ανακάλυψη δεν έγινε ευρέως γνωστή πέραν των αρχαιολόγων και η διοίκηση των ΗΣΑΠ έχει αποφασίσει την εσπευσμένη κατάχωση.

Πρόκειται για τον Βωμό των Δώδεκα Θεών (βωμός αναίμακτος, χωρίς διεξαγωγή θυσίας), στην Αρχαία Αγορά των Αθηνών, ένα από τα αρχαιότερα μνημεία της πόλης που αποτελούσε ορόσημο και θεωρούνταν ουσιαστικά το κέντρο της, εφόσον χρησιμοποιούνταν ως αφετηρία για τη μέτρηση των αποστάσεων.

Οι ειδικοί έκαναν λόγο για μία από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις των τελευταίων ετών. Ο ναός κατασκευάστηκε από τον εγγονό του Πεισίστρατου.

Απετέλεσε κέντρο της πόλης, ήταν ένα είδος πλατείας Συντάγματος και Αρείου Πάγου και λειτούργησε ως το σημείο μηδέν (αντίστοιχο του Γκρίνουϊτς) της πόλης. Αποτέλεσε ίσως το πρώτο θεσμοθετημένο άσυλο όπου κατέφευγαν οι ικέτες και ικέτιδες. Μιλάμε για έναν ομφαλό της γης που ορίσανε οι άνθρωποι και όχι ο Δίας στους Δελφούς.

Από τις βεβαιώσεις των αρχαιολόγων είναι προφανής η αρχαιολογική σημασία του Βωμού. Ο ΗΣΑΠ όμως αποφάσισε την εσπευσμένη κατάχωσή του, αλλά οι προσπάθειες κατάχωσης έχουν αποτραπεί από εκατοντάδες ευαισθητοποιημένους πολίτες μεταξύ των οποίων ήταν, με πρωτοβουλία της κας Νίτσας Παπαδάκη, ομάδα ανεξάρτητων γυναικών του Δήμου Πεντέλης. Χρέος όλων μας είναι να διατηρήσουμε τον κρίκο για την συνέχεια της Ιστορίας και του Πολιτισμού.

ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΗΜΟΥ ΠΕΝΤΕΛΗΣ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Για το βωμό των 12 θεών και τη συνύπαρξή του

                 με τη σύγχρονη πόλη μας

     Αλέξανδρος Αργυρόπουλος

Πολιτικός Μηχανικός, Νέα Πεντέλη

Τους τελευταίους μήνες παρακολουθώ από επαγγελματικό και αρχαιογνωστικό ενδιαφέρον τις τεχνικές λύσεις που προτείνονται για τις τροχιές των ΗΣΑΠ στην περιοχή του Θησείου, όπου βρέθηκε ο βωμός των 12 θεών (φώτο Νο. 1 & 2). Αυτές κινούνται σε δύο τεχνικά και λειτουργικά ασύμπτωτες κατευθύνσεις:

- Aπό τη μία το Κ.Α.Σ. & το Υπ. Πολιτισμού, με βάση την πρόσφατη απόφαση κατάχωσης των ευρημάτων, προτείνουν την (μακρινή και αβέβαιη) προοπτική της μελλοντικής ανάδειξής τους μετά την απομάκρυνση των γραμμών. [1]

- Από την άλλη, οι πολίτες που προσέφυγαν με ασφαλιστικά μέτρα κατά της κατάχωσης του βωμού προτείνουν την οριστική διακοπή (εδώ και τώρα) της γραμμής στο σημείο αυτό και την μεταφορά των επιβατών από το ΘΗΣΕΙΟ προς το ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ με πεζογέφυρες, κυλιόμενους διαδρόμους κλπ..

Και οι δύο λύσεις είναι τεχνικά πραγματοποιήσιμες, όμως κατά πόσο έχει εξεταστεί η λειτουργικότητά τους;

Μήπως κινούνται στα όρια μεταξύ εφικτού και ανέφικτου, κυρίως από την άποψη του κόστους κατασκευής και λειτουργίας, χωρίς να εξετάζουν σοβαρά το θέμα της ταλαιπωρίας των πολιτών και των επιβατών;

Ας αρχίσουμε από την λύση της «απομάκρυνσης» των γραμμών: Με τα μέχρι τώρα δεδομένα σχεδιασμού του μετρό των Αθηνών η μόνη πραγματοποιήσιμη πρόταση είναι η υπογειοποίηση των γραμμών του ΗΣΑΠ. Σκεφτείτε όμως ότι, κάτω από την γραμμή των ΗΣΑΠ στο ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ διέρχεται η γραμμή 3 του Μετρό, οπότε οι γραμμές του ΗΣΑΠ θα πρέπει να καταβιβαστούν σε βάθος 40 μέτρων για να περάσουν από κάτω! Λαμβάνοντας ακόμα υπόψη ότι λίγο βορειότερα (στην ΟΜΟΝΟΙΑ) περνά και η γραμμή 2 του Μετρό, η γραμμή των ΗΣΑΠ θα πρέπει να επανακατασκευαστεί από τα ΠΕΤΡΑΛΩΝΑ μέχρι την ΑΤΤΙΚΗ με κόστος κατασκευής πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ και γιγάντιο κόστος πρόσθετης ταλαιπωρίας των Αθηναίων πολιτών και των επιβατών από την όχληση των έργων. Η απόφαση αυτή ρίχνει στο καλάθι των αχρήστων σημαντικά έργα ανακαίνισης της γραμμής πριν καλά – καλά ολοκληρωθούν!

Από την άλλη, οι λύσεις που προτείνονται από την πλευρά των ενεργών πολιτών προβάλλουν την υπέρ πάντων ανάδειξη του βωμού βάζοντας σε δεύτερη μοίρα την αποφυγή ταλαιπωρίας των περίπου 500,000 επιβατών που χρησιμοποιούν τους ΗΣΑΠ και τα ΜΜΜ κάθε μέρα. Δεν αρκεί η ταλαιπωρία που υπέστησαν από τα έργα ανακαίνισης της γραμμής των ΗΣΑΠ; Θα πρέπει εσαεί να μετεπιβιβάζονται σε κυλιόμενους διαδρόμους για την ικανοποίηση των αρχαιολατρών;

Πληροφορώ τους αναγνώστες ότι η σιδηροδρομική τεχνολογία μπορεί να δώσει τεχνικές λύσεις που να καλύπτουν σε μεγάλο βαθμό και τις δύο «αντιμαχόμενες» πλευρές. Μια από αυτές είναι η τεχνολογία των πλωτών – αφαιρετών πλακών (floating slab tracks) [2]. Η τεχνολογία αυτή εφαρμόζεται με εξαιρετική επιτυχία για πάνω από 35 χρόνια σε πάμπολλα δίκτυα μετρό σε όλο τον κόσμο για να προστατεύονται γειτονικά με τη γραμμή κτίρια που είναι ευαίσθητα στις σιδηροδρομικές δονήσεις.

Εχει εφαρμοστεί σε τμήμα της γραμμής 2 του Μετρό των Αθηνών, σε μήκος περίπου 200 μέτρων, στο σταθμό ΑΚΡΟΠΟΛΗ προκειμένου να προστατευθούν από τις σιδηροδρομικές δονήσεις τα εκθέματα του Νέου Μουσείου.[3]

Πρόκειται για μια γραμμή που εγκιβωτίζεται σε προκατασκευασμένα στοιχεία από σκυρόδεμα και εδράζεται σε μαλακά ελαστικά υποστρώματα (φώτο Νο. 3). Εχει τη δυνατότητα να ανυψωθεί για τη συντήρηση των ελαστικών υποστρωμάτων. Η τεχνολογία αυτή μπορεί κάλλιστα να προσαρμοστεί για την περιοχή του βωμού των 12 θεών και να κατασκευαστεί εκεί (σε μήκος ~ 25 μέτρων) μια πλωτή τροχιά η οποία θα εξασφαλίσει την δυνατότητα να αφαιρείται και να επανατοποθετείται η γραμμή. Η διαδικασία αφαίρεσης θα ολοκληρώνεται μέσα σε 2-3 ώρες με σκοπό να αποκαλύπτεται ο βωμός ώστε να τον επισκέπτονται ενδιαφερόμενοι πολίτες του κόσμου.

Τα οφέλη από την υιοθέτηση αυτής της λύσης θα είναι πολλά:

1. Ασφαλέστατη κίνηση των συρμών και στις 2 τροχιές (ανόδου και καθόδου) με καλύτερη ποιότητα κύλισης και άνεσης από ότι γινόταν πριν τα έργα ανακαίνισης και χωρίς καμία καθυστέρηση από μετεπιβίβαση των επιβατών ή απομόνωση αποβάθρων σταθμού.

2. Επαρκέστατη προφύλαξη των αρχαίων μνημείων από φθορά και δονήσεις.

3. Εύλογο κόστος και χρόνος κατασκευής: Το κόστος αυτής της λύσης είναι της τάξης των 3.000.000 ευρώ, δηλαδή πάνω από 100 φορές μικρότερο από το κόστος υπογειοποίησης των γραμμών. Απαιτούμενος χρόνος για μελέτη & κατασκευή περίπου ένας.

4. Αν το ΥΠ.ΠΟ. και η ΣΤΑ.ΣΥ. αποφασίσουν να εκθέτουν τον βωμό για λίγες μέρες κάθε Αύγουστο (για παράδειγμα), 100 φορές μικρότερη θα είναι και η ταλαιπωρία των επιβατών των ΗΣΑΠ (3 έως 4 μέρες το χρόνο αντί για 365) σε σχέση με τις λύσεις που υιοθετούνται από τους λάτρεις του βωμού (κυλιόμενοι πεζοδιάδρομοι κλπ).

Αξίζει να υπάρχει στο τραπέζι και αυτή η τεχνική λύση που διασφαλίζει την συμβίωση των αρχαίων μνημείων με τη σύγχρονη πόλη μας. Από εκεί και πέρα, αυτή η τεχνική μπορεί να εμπλουτιστεί και με πιο σύγχρονα υλικά αντί για οπλισμένο σκυρόδεμα (προσχέδιο Νο. 4). Οι δυνατότητες ανάδειξης του βωμού γίνονται έτσι πολυποίκιλες.

Αθήνα, 9 Ιουνίου 2011

Παραπομπές:

[1] ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠ.ΠΟ. Αναρτητέα στο διαδίκτυο: ΑΔΑ 4ΑΓ9Γ-ΤΒ / 05-Απρ.-2011

[2] FLOATING SLAB TRACKS: Πάμπολλες παραπομπές σε μηχανές αναζήτησης

[3] Ιστοσελίδα ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ: http://www.ametro.gr/page/default.asp?id=518&la=1