" Ημέρα Μνήμης" της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού

Παρουσία του Δήμαρχου κ. Δημήτρη Στεργίου - Καψάλη, τoυ Αντιπεριφερειάρχη Βόρειου Τομέα Αθηνών Κωνσταντίνου Μανιάτη, της Προέδρου του Δ.Σ Ευαγγελίας Μπουσίου, Αντιδημάρχων, του επικεφαλής του Συνδυασμού "ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ" κ. Δημοσθένη Παπακωνσταντίνου και πλήθους κόσμου, πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 22 Μαΐου η καθιερωμένη "Eκδήλωση μνήμης για την Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού"
Η επίσημη δοξολογία έγινε στον Ιερό Ναό του Αγ. Γεωργίου και ακολούθησε επιμνημόσυνη δέηση στο Κενοτάφιο των θυμάτων των "Αλησμόνητων Πατρίδων".

Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε η εκπαιδευτικός κ. Αντιγόνη Ιωαννίδου, η οποία τόνισε μεταξύ άλλων: "Η κάθε καθιέρωση μιας Ημέρας Μνήμης, αποτελεί γεγονός με μεγάλη πολιτική, ιστορική και ηθική βαρύτητα και έχει έννοια μόνο αν στοχεύει στην αποκατάσταση της τάξης που διασαλεύθηκε βάναυσα σε καθένα από αυτά τα επίπεδα, πρώτιστα όμως στο ηθικό. Γιατί η σύγχρονη έννοια της πολιτικής, τουλάχιστον όπως την εννοούμε εδώ στη γηραιά Ήπειρο με τη μακρά δημοκρατική παράδοση, δε νοείται χωρίς το ηθικό της υπόβαθρο, χωρίς να διέπεται από ένα πλέγμα αρχών και αξιών στη βάση της. Αν επανερχόμαστε στη μνήμη, αν αναδεικνύουμε με τόση έμφαση την κεντρικότητά της, αυτό γίνεται για λόγους πολύ πραγματικούς και πολύ ουσιαστικούς. Γιατί η Μνημη στην οποία αναφερόμαστε αν εξαλειφθεί, ο άνθρωπος μεταλλάσσεται αυτόματα σε πράγμα, αναιρείται η συνέχεια της ζωής, ακυρώνεται η διαλεκτική του παρόντος με το παρελθόν και το μέλλον, αχρηστεύονται οι ρίζες των ανθρώπων στο χρόνο και συνεπώς η ιστορική τους διάσταση. Όλοι οι αγώνες για την ευόδωση των οποίων θυσιάστηκαν τόσες ζωές, τόσες προσπάθειες, τόση ψυχή και τόσο πνεύμα έτσι αποδεικνύονται μάταιοι"...

Στεφάνι εκτός από τον κ. Δήμαρχο και την πρόεδρο του Δ.Σ, κατέθεσαν: Εκ μέρους της Ενωσης Ποντίων Μελισσίων ο κ. Γιάννης Καλαϊτζίδης, της Αθλητικής Ενωσης Ποντίων ο Νίκος Δαμιανίδης, των Αναπήρων Πολέμου η Π. Ξηροβάσηλα, της ΠΕΑΕΑ ο Σπύρος Τσιμπρικίδης, του ΑΤ Μελισσίων ο Διοικητής κ. Γιώργος Νικολιδάκης, της Τ.Ο. ΠΑΣΟΚ η Αγνή Ζώη, της Ν.Δ ο Γ. Τουγουντζόγλου, των Δημοτικών Σχολείων ο μαθητής του 4ου Δ.Σ Ορφέας Τσουράκης, της Ενωσης Γονέων η Αρτεμη Κατσιδάρου, του Συλλόγου Πηγής Μελισσίων "Αγ. Γεώργιος ΓΚΙΟΥΛΜΠΑΞΕ"ο πρ. Β. Ροσταδάκης,  το Σύλλογο Κρητών Μελισσίων «ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ» ο Αντιδήμαρχος Γ. Καρβουνάκης, των "Ηπειρωτών" η Ευαγγ. Πολύζου, του Συλλόγου "ΛΑΛΗΤΑΔΕΣ" ο Γιάννης Εμμανουήλ, "ΠΕΝΤΕ ΚΑΜΑΡΕΣ" ο Θανάσης Τσούμας, της ΕΓΕ η Βαρβάρα Πετρίδου και του Α.Ο. Μελισσίων Στέλλιος Τσουκαλάς.

Η εκδήλωση έκλεισε με την τήρηση ενός λεπτου σιγής για τα θύματα ενώ αμέσως μετά μαθητές του 1ου & 6ου Δημοτικού Σχολείου έψαλλαν τον Εθνικό μας Υμνο, κερδίζοντας το χειροκρότημα των παραβρισκομένων.

Ολόκληρη η ομιλία
 της εκπαιδευτικού
κ. Αντιγόνης Ιωαννίδου:
Αξότιμοι:κύριε Αντιπεριφερειάρχηκύριε Δήμαρχεκύριοι Αντιδήμαρχοικύριοι Δημοτικοί Συμβουλοι
κύριοι Εκπρόσωποι των πολιτικών κομμάτων, κύριε Αστυνομικέ ΔιοικητήΑιδεσιμολογιώτατοι
Κύριοι Διευθυντές και Εκπρόσωποι Σχολείων Αγαπητοί Εκπαιδευτικοί
Κύριοι Πρόεδροι, Μέλη και Εκπρόσωποι Συλλόγων και Φορέων

Αξιότιμες κυρίες και κύριοι, Αγαπητά μας παιδιά

Δεκαέξι χρόνια έχουν ήδη περάσει από την ιστορική εκείνη ημέρα του 1994, κατά την οποία η Βουλή τωνν Ελλήνων καθιέρωνε τη 19η Μαίου ως ημέρα μνήμης της Ποντιακής Γενοκτονίας. Η ημερομηνία αυτή επελέγη τότε , όπως είναι γνωστό, διότι μια τέτοια αποφράδα ημέρα, τη 19η Μαΐου του 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ πασάς, που αργότερα επονομάστηκε Ατατούρκ, αποβιβαζόταν στη Σαμψούντα και άρχιζε από εκεί το αποτρόπαιο έργο του: την εξόντωση του Ποντιακού Ελληνισμού, τη βίαια εξαφάνισή του από τις ιστορικές του κοιτίδες και τον αιματηρό τερματισμό μιας παρουσίας τριών σχεδόν χιλιετιών στην περιοχή του Ευξείνου. Πλήθος αναφορές έχουν γίνει και γίνονται όλα αυτά τα χρόνια φωτίζοντας τα ιστορικά γεγονότα με κάθε μέσο. Η ευθύνη όμως μιας τέτοιας βαριάς όσο και πολυδιάστατης κληρονομιάς θέτει αυτόματα και το θέμα της διαχείρησής της. Διαφορετικά θα αποδειχθεί στείρα παρελθοντολογία χωρίς προοπτική. Επιβάλλεται επομένως να προχωράμε αναδεικνύοντας τα ιστορικά γεγονότα, ώστε να έρχεται και η δική μας αντίληψη σε όλο και βαθύτερη προσέγγιση του ζητήματος. Επιβάλλεται όμως επίσης να εστιάζουμε παράλληλα και στα αιτήματα που απορρέουν εξ αυτού. Μόνο τότε μπορεί ο καθένας, Πόντιος ή όχι, να καθίσταται συνεπίκουρος ενός αγώνα τόσο δύσκολου και τόσο εμποδισμένου. Αυτό θα κάνω κι εγώ σήμερα με τη σύντομη αναφορά μου στο θέμα.
Η κάθε καθιέρωση μιας ημέρας μνήμης, αποτελεί γεγονός με μεγάλη πολιτική, ιστορική και ηθική βαρύτητα και έχει έννοια μόνο αν στοχεύει στην αποκατάσταση της τάξης που διασαλεύθηκε βάναυσα σε καθένα από αυτά τα επίπεδα, πρώτιστα όμως στο ηθικό. Γιατί η σύγχρονη έννοια της πολιτικής, τουλάχιστον όπως την εννοούμε εδώ στη γηραιά Ήπειρο με τη μακρά δημοκρατική παράδοση, δε νοείται χωρίς το ηθικό της υπόβαθρο, χωρίς να διέπεται από ένα πλέγμα αρχών και αξιών στη βάση της. Αν επανερχόμαστε στη μνήμη, αν αναδεικνύουμε με τόση έμφαση την κεντρικότητά της, αυτό γίνεται για λόγους πολύ πραγματικούς και πολύ ουσιαστικούς. Γιατί η Μνημη στην οποία αναφερόμαστε αν εξαλειφθεί, ο άνθρωπος μεταλλάσσεται αυτόματα σε πράγμα, αναιρείται η συνέχεια της ζωής, ακυρώνεται η διαλεκτική του παρόντος με το παρελθόν και το μέλλον, αχρηστεύονται οι ρίζες των ανθρώπων στο χρόνο και συνεπώς η ιστορική τους διάσταση. Όλοι οι αγώνες για την ευόδωση των οποίων θυσιάστηκαν τόσες ζωές, τόσες προσπάθειες, τόση ψυχή και τόσο πνεύμα έτσι αποδεικνύονται μάταιοι!

 Βεβαίως, ακριβώς επειδή είναι τόσο καίρια και τόσο κοφτερή βάλλεται από πολλές πλευρές.

Κιβωτός της μνήμης η Ιστορία, μάς υποχρεώνει αυτή τη χρονική στιγμή να εστιάσουμε σε δύο μείζονος σημασίας και επείγοντος χαρακτήρα ζητήματα, το ένα επιστημονικό και το άλλο πολιτικό και ηθικό. Το επιστημονικού χαρακτήρα ζήτημα αφορά στην ανάγκη προστασίας της ποντικής, της ποντιακής δηλαδή διαλέκτου, της εγγύτερης σωζόμενης διαλέκτου προς την αρχαία ελληνική, από την εποχή του Ομήρου, των τραγικών, των φιλοσόφων, ως και αυτή των Εβδομήκοντα που μετέφρασαν στα ελληνικά τη Βίβλο.Είναι η διάλεκτος που επίσης ακολούθησε τον Ελληνισμό σε όλες τις ιστορικές διαδρομές και περιπέτειές του. Ένα Ταμείο όπου ενσωματώνονται και διασώζωνται όχι μονάχα λέξεις και εκφράσεις από την αρχαιότητα, το Βυζάντιο και τις νεότερες περιόδους του Ελληνισμού αλλά επίσης αποτυπώνεται το πολιτιστικό, αξιακό και κοινωνικό περιβάλλον της κάθε περιόδου. Η διάλεκτος αυτή , η οποία ενώ μετά την έξοδο άρχισε με τα χρόνια να φθίνει, με την πτώση του διπολισμού και το ρεύμα νεοπροσφύγων ομογενών απο τις τέως Σοβιετικές Δημοκρατίες προς την Ελλάδα, με τις επαφές που στο μεταξύ δημιουργήσαμε με τις πατρίδες μας του Ιστορικού Πόντου ανακαλύψαμε πως όχι μόνο είναι ζώσα αλλά και ομιλείται από εκατοντάδες χιλιάδες Ποντίους.

Ομιλείται επίσης από χιλιάδες εξισλαμισμένους Ρωμιούς που ζουν σήμερα στον Πόντο, ενώ η διασπορά την έφερε κυριολεκτικά στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Με την ευκαιρία αυτής της αναφοράς καλώ τους νέους Ποντίους, όλους τους Ποντίους να ανανεώσουν τη σχέση τους με την προγονική τους γλώσσα. Όσοι την ξέρουν να αρχίσουν να τη μιλούν και πάλι, όσοι πάλι δεν τη μιλούν να φροντίσουν να τη μάθουν, όπως μπορούν. Μόνο τότε θα μπορέσουν να σκύψουν και να κοινωνήσουν των αχράντων από τα νάματα ενός πολιτισμού που κυλά στη ρίζα μας μεταφέροντας το χρυσάφι του κάτω από τα ανυποψίαστα μάτια μας. .

Το πρόβλημα όμως είναι πως, παρότι ήδη συγκεντρώνει το ενδιαφέρον ακαδημαϊκών και ερευνητικών κύκλων σε κέντρα του εξωτερικού, δε διδάσκεται πουθενά, εκτός από κάποιους μεμνωμένους συλλόγους Ποντίων που επωμίστηκαν οικειοθελώς το βάρος ενός τέτοιου εγχειρήματος, όπως η Ένωση Ποντίων Μελισσίων ! Χωρίς όμως συστηματική διδασκαλία και έρευνα σε ακαδημαϊκό επίπεδο δεν ευνοείται η συνέχειά της στο χρόνο. Αν συμβει αυτό η απώλεια θα είναι τεράστια. Ο πολιτισμένος κόσμος, η διεθνής κοινότητα, η Ουνέσκο και άλλοι διεθνείς οργανισμοί οφείλουν να πράξουν ό,τι χρειάζεται προς αυτή την κατεύθυνση. Η προστασία και σωτηρία της θα παραμένει ως αίτημα και ως απαίτηση, ως απαίτηση κάθε πολιτισμένου ανθρώπου στον κόσμο απέναντι σε κάθε φορέα που από τη φύση του είναι ταγμένος, υπεύθυνος και υπόλογος για τη διατήρηση, ή μη των κατακτήσεων του ανθρωπίνου πνεύματος. Φυσικά πριν να είναι πολύ αργά.

Το πολιτικού και ηθικού χαρακτήρα ζήτημα αφορά στη μη καταδίκη μέχρι τώρα του Κεμαλισμού από τους διεθνείς Οργανισμούς, τη διεθνή Κοινότητα, την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως όλοι γνωρίζουμε, πρώτος ο Κεμάλ με την αιμοσταγή του δράση εισήγαγε την εθνοκάθαρση στο ιστορικό προσκήνιο, ως τη μόνη αποτελεσματική μέθοδο προκειμένου να εξαφανίζεται η διαφορετικότητα και να εξασφαλίζεται η εθνική και θρησκευτική καθαρότητα ενός κράτους.

 Συνεπής προς το ιδεολογικό τερατούργημα που συνέλαβε η νοσηρή του διάνοια προχώρησε ανενδοίαστα στη γενοκτονία των Ποντίων και των άλλων χριστιανιών φυλών της Τουρκίας, των Ιώνων, των Θρακών της Ανατολικής Θράκης, των Αρμενίων αλλά και των Ασσυρίων και άλλων αριθμητικά μικρότερων εθνοτήτων. Στη διάρκεια των δεκαετιών που ακολούθησαν η ανάδειξή Κεμαλισμού σε κυρίαρχη ιδεολογία της γείτονος χώρας επωάζει το Κεμαλικό αυγό του φιδιού από το οποίο κατά περιόδους διαχέεται όλεθρος και εναντίον άλλων φυλετικών ή εθνικών ομάδων στο έδαφός της, ή γύρω από αυτό. Θύματά του ο Ελληνισμός της Πόλης, ο αρχαίος γηγενής λαός των Κούρδων και η Κύπρος. Όλοι εμείς είναι η ώρα να ενώσουμε τις δυνάμεις και τις φωνές μας, ώστε να καταγγείλουμε τον Κεμαλισμό ως ιδεολογία θανάτου. Ο Κεμαλισμός είναι ο πνευματικός πατέρας του φασιμού. Οδήγησε στο φασισμό και ενέπνευσε το Χίτλερ. Αν η διεθνής Κοινότητα είχε καταγγείλει το πρόδρομο Άουσβιτς, που υπήρξε το Τσεβιζλούκ, το στρατόπεδο εξόντωσης των Ποντίων στα νότια της Τραπεζούντας, δε θα μπορούσε να ακολουθήσει το Άουσβιτς, το Νταχάου, το Μαουτχάουζεν του ναζισμού. Δε θα ακολουθούσαν τα αμέτρητα Άουσβιτς εν ροή για το λαό των Ποντίων Ελλήνων, που υποχρέωσαν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων σε διαρκή μετακίνηση, προσφυγιά και διώξεις επί ένα σχεδόν αιώνα, που τους στέρησαν κάθε δικαίωμα πάνω στις ιστορικές τους κοιτίδες, πάνω στις περιουσίες τους, πάνω στα μνημεία τους και δεν τους έφεραν πίσω ποτέ. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν έγινε.

 Η άνοδος του Χίτλερ οδήγησε σε νέο αιματοκύλισμα με θύματα μεταξύ των άλλων και πολλά από τα θύματα του Κεμαλισμού, που πια θα αντιμετώπιζαν για μια ακόμη φορά τις εκτελέσεις, τη σφαγή, τη φωτιά και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Στις 27 Ιανουαρίου του 1945 ο Σοβιετικός τρατός έσπαγε την πύλη του Άουσβιτς δίνοντας έτσι τέλος στο ολοκαύτωμα των Εβραίων, των Αθιγγάνων, των Σλαβικών και άλλων ευρωπαϊκών κρατών, έδινε τέλος στο μεγάλο δεκαετές έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.

Δεκαετίες μετά το Ευρωκοινοβούλιο με ιστορική απόφασή του, που εκπορεύεται από τη μεγάλη ευρωπαϊκή παράδοση αξιών και πολιτισμού, καθιέρωσε την 27η Ιανουαρίου κάθε έτους ως ημέρα μνήμης των θυμάτων του Ναζισμού. Ως ημέρα της νίκης της ιδεολογίας της Ζωής επί της ιδεολογίας του θανάτου, όπως έχει ειπωθεί.

Αυτή η νίκη πρέπει να γίνει νίκη των λαών απέναντι σε κάθε απόπειρα αποκοπής τους από τα ιστορικά τους δικαιώματα στο παρελθόν τους, στο παρόν και στο μέλλον. Όλοι οι λαοί της Ευρώπης, μαζί και οι Έλληνες, σύγχρονα ως λαός αλλά και ως παρακαταθήκη του παρελθόντος μας, εμείς που αντισταθήκαμε στο ναζισμό όσο λίγοι ξεπερνώντας τις δυνάμεις μας , που εργαστήκαμε σκληρά για να οικοδομήσουμε την Ευρώπη των προσδοκιών και των οραμάτων μας, διαμορφώσαμε μια νεα κλίμακα πολιτικών, ηθικών και πνευματικών αξιών, οι οποίες οφείλουν να θέσουν μια για πάντα στο περιθώριο της Ιστορίας τέτοιου είδους φαινόμενα.

Ο πολιτισμός μας όμως, ο πολιτισμός που μάς έφερε ως εδώ, διαθέτει ανεξάντλητο οπλοστάσιο αρετής και στοχασμού. Καμιά μιζέρια δε μπορεί να μεταλλάξει την αξιακή μας βιολογία.

Θα ξαναβρούμε το βηματισμό μας, γιατί πάντα στον τόπο αυτό πότε ένας στοχαστής, πότε ένας ήρωας, πότε ένας άγιος θα οδηγεί τα βήματα μας. Στο όνομα του ανθρώπου, στο όνομα της ιστορίας και της πίστης μας στην Ευρώπη την καλούμε να αντιληφθεί πως έχουμε απόλυτη ανάγκη από μια άλλη γλώσσα επικοινωνίας, πέρα και πάνω από την ορολογία που επιβάλλουν στις σχέσεις μας οι αγορές. Είναι τώρα η ώρα για την Ευρώπη να αντιληφθεί το μέγα ηθικό κενό που άφησε ακάλυπτο με την ολιγωρία της και να αναλάβει τις ιστορικές της ευθύνες απέναντι στους λαούς της. Είναι τώρα η ώρα να κάνει το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση με την καθιέρωση της 19ης Μαΐου ως ημέρας μνήμης των θυμάτων του Κεμαλισμού.

Τελειώνοντας θα ήθελα να εστιάσω σε ένα σημείο που θεωρώ πως συνοψίζει στο επίπεδο του πρακτέου όσα προανέφερα υπαγορεύοντας μια θετική στάση ζωής μπροστά στο νέο δυσοίωνο ιστορικό κύκλο που έχει ήδη ανοίξει, αφού εδώ μπροστά μου βρίσκονται αντιπροσωπείες μαθητών. Η απαισιοδοξία που διαχέουν οι νέες πραγματικότητες πρέπει να κρατηθεί μακριά από τα παιδιά. Δεν αποτελεί εφόδιο για το μέλλον, αντίθετα το υπονομεύει. Είναι απίστευτα πιεσμένα, απογοητευμένα και τρομοκρατημένα τα παιδιά μας σήμερα. Δεν πρέπει όμως να μείνουν στο φόβο, γιατί ο φόβος είναι στείρο και άγονο έδαφος . Στην αντίληψή τους πρέπει επειγόντως να αποκατασταθεί το τόσο βάναυσα τραυματισμένο κύρος της ζωής. Πρέπει να αγαπήσουν τη ζωή και να αγωνιστούν γι' αυτήν με όλες τους τις δυνάμεις, αυτό όμως δε θα συμβεί αν δεν την προσεγγίσουν ως φορέα αξίας και ως ιδεολογία.

Τι κάνουμε εμείς γι' αυτό; Στην προσπάθειά μας να τα εφοδιάσουμε με το ιδεολογικό εκείνο οπλοστάσιο που θα τους είναι απαραίτητο προκειμένου να ανλάβουν την υπεράσπισή της, δεν αρκούν μόνο οι πληροφορίες, δεν επαρκεί η γνώση, στην παροχή των οποίων έχει επικεντρωθεί κατά κύριο λογο σήμερα ο ρόλος του σχολείου.

Το σχολείο πρέπει να ανακτήσει το αξιακό του υπόβαθρο και στη βάση αυτή πρέπει να κληθεί η ίδια η Ιστορία, για να μιλήσει όμως με όρους παρόντος. Νομίζω πως όσα αναπτύχθηκαν εδώ μπορούν να αποτελέσουν αφετηρίες προσπαθειών αποσαφήνισης εκείνων των ιστορικών όρων που απεργάζονται τη ζωή πότε με τον ένα τρόπο και πότε με τον άλλο. Θα ήθελα λοιπόν να εισηγηθώ τη δημιουργία ομάδων στα σχολεία της περιοχής μας με σκοπό να προσεγγίσουν οι μαθητές κριτικά και συγκριτικά τις δίδυμες ιδεολογίες του θανάτου, τον Κεμαλισμό και το Ναζισμό, που στιγμάτισαν τον εικοστό αιώνα. Πολύ περισσότερο επειδή υπήρξαν αφετηρία αποτρόπαιων πρακτικών που ακόμα και σήμερα στρέφονται κατά της ζωής και ύπαρξης λαών, ακομα και σήμερα εγκυμονούν κινδύνους για την ανθρωπότητα και γι' αυτά τα ίδια. Ας κληθεί λοιπόν η Ιστορία να θέσει και πάλι το πλαίσιο ευθύνης του καθένα από εμάς απέναντι στη ζωή και στο μέλλον κι ας είναι αυτό το νόημα και το μήνυμα της ημέρας Μνήμης που τιμούμε σήμερα, στους δύσκολους καιρούς που περνάμε.