ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ

Για τον πρωτόγονο νου ο ορατός χώρος στη διάρκεια μίας ημέρας, από τη μία ανατολή του ηλίου έως την επόμενη ανατολή ή στη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου από τη μία Πρωτοχρονιά έως την άλλη Πρωτοχρονιά και ο «χθόνιος» αφανής χώρος, στα «βάθη της Γης», που φαντάζεται ο πρωτόγονος, είναι ο κόσμος όλος.

Τον διαρρέοντα χρόνον είς φως... μιας ημέρας... ενός ενιαυτού... ενός χρόνου τον ονομάζει... Δία.

Τον α-φανή χώρο, στα βάθη της Γης τον ονομάζει χθόνιο Δία ή α-Fiδ-ή: Α-ΐ-δη, Α-δη.

Η *ΔιF- που δηλώνει το «Ουράνιο Φως». Παράγει τις λέξεις: δία (=ημέρα), ευ-δία (=καλοκαιρία• λιόλουστη ημέρα), Δί-ας = «Θεός της επουράνιας λάμψης», Δωδώνη κ.ά.

[Σανσκριτικά *di- *di-nas (=ημέρα) και *div- «Ουράνια λάμψη» dijaus «Θεός του ουρανού».

Λατινικά di-es (=ημέρα) di-va ιταλική «Θεά» και Ντίβα η απαστράπτουσα «σταρ»: Ακόμα Di-ana, Di-s «Πλούτων» κ.ά.].

Ο Δί-ας λοιπόν αντιστοιχεί στο ηλιακό «φως» από την ανατολή ίσαμε τη δύση και ο χθόνιος α*-Fιδ-ής α-όρατος Α-δης αντιστοιχεί στο σκότος μετά τη δύση ώς την ανατολή.

Ο άνθρωπος λοιπόν βλέπει στη διάρκεια μιας μέρας το φως του Διός καθώς φαντάζεται το σκότος του α-*Fiδ-ή Αδη σε Γη, Αέρα και Θάλασσα. Ετσι κοντά σε Δία & Φως και Αδη Σκότος παρουσιάζεται και ο Πότι- Δάν: ο κύριος αυτής της Δάν -Δά- Γης: Ποσειδών που αργότερα γίνεται κύριος της θαλάσσης.

Προσθήκη λεζάντας

«Ο Ελληνικός κόσμος -γράφει ο Κ. Κερένυι- χωρίζεται σε τρία μέρη, και η Τριάδα αυτή, σχετίζεται με τους αδελφούς Ποσειδώνα, Αδη, Δία...» (Μυθολ. Εστία σ. 218).

Μεταξύ των τριών διαρρέει ο χρόνος εις φως.

Τον χρόνο, της *Cher- «λαμβάνειν, πιάνειν» (χρόνος - χέρι - χορός κ.ά.), τον φαντάζονται οι πρωτόγονοι ως πελώριο χέρι που... τα περιλαμβάνει όλα και τα καταλύει Ολα...

Αυτά και καλή Πρωτοχρονιά.

                                        ΝΙΚΟΣ ΒΑΡΔΙΑΜΠΑΣΗΣ

                                     ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 03/01/2004